تاریخ عکس و تاریخ اختراع دوربین
از زمانی که نخستین تصویر تثبیت شدۀ دائمی در سال ۱۸۲۲ میلادی تهیه و تولید شد ۲۰۰ سال می گذرد. هنر یا علم عکاسی که در اروپا و مشخصاً در کشور فرانسه و انگلستان پا به عرصۀ وجود گذاشت، در زمانی بسیار کوتاه مرزهای جغرافیایی را درنوردید و به دورترین نقاط جهان راه یافت و مورد استفادۀ مردم در بیشتر سرزمینهای روی این کرۀ خاکی قرار گرفت. امروزه پس از گذشت حدوداً دو قرن از اختراع عکاسی، این هنر تبدیل به یکی از مهمترین و گویاترین ابزارهای بیانی در دنیای امروز شده است، لکن هر چقدر نیز به تاریخ آن اضافه می گردد؛ گویی اهمیتِ این ابزارِ دستیافته از دورۀ مدرنیزاسیون نیز افزون می گردد.
شاید بیانِ این جمله که ساخت دوربین عکاسی حاصلِ اختراع و تفکر یک شخص است و یا اینکه دوربین را محصولِ تحصیلِ یک مخترع معرفی کنیم بسیار ساده انگارانه باشد. زیرا که دوربین نیز به مانند بسیاری دیگر از انواع ابزارها محصول زایشِ دورۀ مدرنیته به عنوان یک تفکر و همچنین دورۀ مدرنیزاسیون و ابزارگرایی در غرب می باشد. اگر چه ابداع دوربین ثمره و حاصلِ همکاری دو مخترعِ فرانسوی، یعنی لوئی ژاک مانده داگر و ژوزف نیسفور نیِپْس، بوده است، اما در تازه ترین پژوهشهای مربوط به تاریخ، به چنین مفاهیمی بسنده نمی شود و محققان در پیِ یافتن علتهای عمیقتری از اختراع این ابزار عجیبه می باشند تا وجوهِ مختلف اختراع دوربین را روشنتر سازند.
اجازه دهید که با یک سوال ساده اما پر مغز این ادعا را به بحث کشیم! که به راستی اگر دوربین و ثبت عکس در دورۀ قبل از گذار از خرافه پرستی در اروپا و به طور مشخص در قرون وسطی و قدرت یافتن هر چه بیشتر کلیسای کاتولیک به واقعیت می پیوست چه رخ می داد؟ آیا برخورد حاکمان آن دوره با مخترع دوربین عکاسی همان دیالوگِ میان کشیشان قاضی و گالیله نبود؟ پس دنیای اروپا باید دوره ای را سپری می کرد و گام به عهدی می گذاشت به نام نوگرایی یا مدرنیته تا علم عکاسی نیز به مانند بسیاری از علوم دیگر شکوفا گردد. به زبان ساده مدرنیته یک مجموعه تحولات تاریخی میان سال ۱۴۰۰ میلادی تا سال ۱۶۰۰ میلادی است که آغاز آن حدوداً از اواخر قرن پانزدهم تا ابتدای قرن هفدهم می باشد و در محدوده ای از این کرۀ خاکی اتفاق می افتد که ما به آن اروپا می گوییم و ۲۲ سال بعد از گذر از قرن هفدهم می باشد که دوربین در کشور فرانسه اختراع می گردد. مدرنیته یک فرایند طبیعی در تاریخ بوده است که کشف قارۀ جدید و سفرهای دریایی از جملۀ آنها می باشد. یعنی در این زمان اروپاییها به سمت دریا حرکت می کنند تا برای یافتن سرزمینهایی که آنچنان اطمینانی هم بوجود آنها ندارند تلاش کنند و در نهایت حاصل این کوشش، کشفِ قارۀ آمریکا شد. تا قبل از این دوره، اقتصاد و تجارت بصورت محلی جریان داشته و در محدودۀ شهرهایی مثل جِنووا و فلورانس و همینطور شهرهایی مانند لیورپول و منچستر و … صورت می گرفت، ولی کشف قارۀ آمریکا و رفتن به ماورای دریاها باعثِ آن می شود که تجارت و اقتصاد برای اولین بار به شکل بین المللی جلوه نماید و در پیِ آن برای تجارتِ بهتر، کشتیرانی، ارتش مدرن، بانک و … بوجود می آید. یعنی اروپایی که تا آن زمان نگاهش به اقتصاد یک نگاه بومی و منطقه ای بود اکنون اندیشۀ تجارتش ماورای دریایی می شود. مثلاً از آفریقا ابزارآلات و کالاهایی به اروپا و یا وسائلی به آمریکای جنوبی فرستاده می شده است و همین رویکردِ جدیدِ اقتصادی باعث می شود که نظامِ فئودالیته مقدار زیادی اضمحلال پیدا کند و به زوال کشانده شود و شاید بتوان این انقلابِ جدیدِ اقتصادی را مِرکانتالیزم[۱] نیز خطاب کرد. چون به کلی شیرازۀ فراماسونریِ تجاری در اروپا را دَرهم می شکند و در همین فاصلۀ دویست ساله است که جمعیت اروپا و شهرهای آن حداقل به دو برابر می رسد. پس می توان این ادعا را مطرح نمود که رشد اقتصاد و همچنین افزایش جمعیت اروپا به چه میزان زمینه های اختراع دستگاههایی مثل دوربین عکاسی را ایجاد نموده است.
در گام دوم و در دست یافتن اروپا به مدرنیته ما با دانشمندانی مواجه می شویم مانند فرانسیس بِیکن رنه دکارت، یوهانس کپلر ،گالیلئو گالیله و همچنین سر آیزاک نیوتون و…که سر بنیان یا سر سلسلۀ همه آنها شخص رنه دکارت است. نکته مهم و راز مهم آن است که دکارت چه سخنی به زبان می آورد و نظراتش را در چه اسلوب و قالبی ارائه داده است که بعنوان سرچشمۀ دریایی از پیشرفت و تفکر قرار می گرفته و شناخته می شود. سخن دکارت به زبان ساده آن بود که بر طبیعت و هستی مجموعه ای از قوانین منظمی حاکم هستند و بر همین اساس کلیۀ پدیده هایی که ما آن را به عنوان پدیده های طبیعی می شناسیم به هیچ عنوان تصادفی نیستند. لذا تسلّطِ بشر بر طبیعت به میزان شناختش از همین قوانین است. جالب آن که دکارت این نظریه را در قرن شانزدهم میلادی به زبان گسیل ساخته اما بشر در قرن نوزدهم میلادی است که به سخن دکارت جامۀ عمل می پوشاند و به درستی آن را درک می کند. شاید تمام تلاش دکارت را در یک جمله بتوانیم اینگونه عنوان داریم که به هر میزانی که به علم مسلط شویم جامعه را بهتر می شناسیم. لکن ساخت دوربینِ عکاسی نیز از این قاعده مجزا نیست و قطعاً یکی از اهدافِ عالی برای ساخت آن می باشد.
در تحولات رسیدن به دنیای متجدد، آرام آرام از دو قدرت اول و دوم یعنی کلیسا و فئودالها کاسته شده و تمرکز قدرت در شهرها پدیدار می گردد. بنابراین این طبقۀ حاکم بر دربار است که از ضعف و کاسته شدنِ دو قدرتِ رقیب، نهایتِ بهره و سود را می برد و در پیِ آن دولتها بسیار قویتر از قبل می شوند و طبیعی است که آنها نیز بخواهند به هر شکلی این قدرت را در درون جامعه یا بیرون از آن اعمال نمایند و دقیقاً در همین زمان است که نرم نرم و قدم به قدم، متفکرینی ظاهر می شوند که آنها بر یک باور راسخ هستند که باید قدرت حاکمه را بر جامعه مهار نموده و بر همین اساس، آنها برای پیشگیری از آسیبهای اجتماعی، مهارِ قدرت را برای جامعۀ خودشان تجویز می کنند و در همین زمان است که شاهدِ بسته شدن نطفه های اولیۀ نظام لیبرال دموکراسی[۱] در اروپا هستیم، تا آنکه اروپا در سال ۱۷۵۰ میلادی تا اواسط قرن هجدهم وارد انقلاب صنعتی می شود و این انقلاب را از آنجا صنعتی می خوانیم که از آن دوره به بعد، هر کاری که انسان با دست می کرد بعد از آن با ماشین بخار انجام می داد. به مانند اختراع راه آهن، توپ جنگی، تفنگ، کشتی و…که همۀ آنها به نوعی حاصلِ مدرنیزاسیون بودند و دقیقاً بعد از انقلاب صنعتی می رسیم به جایی که مدرنیته در حال متولد شدن است و در این جریانِ ابزار سازی که در اروپا جریان می گیرد، دوربین نیز از این قاعدۀ کلی مستثنی نیست و به همین سبب است که این اختراع نیز حاصلِ انقلاب صنعتی می باشد… ادامه در کتاب عکاسی ۲۰۲۲
کتاب آموزش عکاسی۲۰۲۲ با نویسندگی سهراب نعیمی، مدرس علوم عکاسی در دانشگاه در اسفند ماه سال ۱۴۰۰ توسط نشر سفیر اردهال به چاپ رسیده است. این کتاب ارزشمند در قطع وزیری به نشر رسیده و سر فصلهای متعددی را دارا می باشد. که از جمله می توان به:
۱٫تاریخ عکاسی
۲٫معرفی هفت عامل موثر در به وجود آمدن یک عکس خوب
۳٫طبقه بندی موضوعات عکاسی
۴٫امواج الکترومغناطیسی و کارکرد آن در عکاسی
۵٫گامهای نوری در عکاسی
۶٫مفاهیم فنی در عکاسی
۷٫ترکیب بندی در عکاسی
اشاره نمود. از مهمترین رخدادهای حاصل از خوانش این کتاب می توان به فصل سوم اشاره نمود که در آن برای نخستین بار کلیه ژانرهای عکاسی طبقه بندی و سازماندهی شده است. در این کتاب نفیس ۱۰۳ عنوان عکاسی به صورت منظم کلاسبندی شده است و با توجه به اینکه این مهم برای اولین بار در ایران محقق شده است لذا می توان بر اهمیت این کتاب نیز اشارات بیشتری داشت.
کتاب عکاسی۲۰۲۲ با رویکردی کاملا علمی در فصل ششم، عکاسی را به صورت اینفوگراف مورد آموزش قرار داده است. به گونه ای که کلیه خوانندگان بدون نیاز به کتابچه های گوناگون و یا تنوع در تدریس، بتوانند عکاسی را به شکلی هوشمندانه و صحیح آموزش ببینند. لازم به ذکر است که کتاب آموزش عکاسی ۲۰۲۲ یک کتاب دانشگاهی می باشد و به همین خاطر در این کتاب، مفاهیم علمی جایگزین موضوعات غیر علمی و غیر رسمی در عکاسی شده است و حتی عکاسانی که سالهاست به عکاسی می پردازند نیز می توانند با خوانش این کتاب به بسیاری از اشتباهات خود در عکاسی پی ببرند. به طور مثال این کتاب برای نخستین بار روند و طریقه ارائه عکس در مجامع علمی و هنری را آموزش داده و همچنین به بخش بندی و تمایزات اصطلاحات عکاسی با انواع ژانرها و سبکها پرداخته است.
نویسنده کتاب آموزش عکاسی۲۰۲۲ با پردازش ۷ عامل مهمی که برای تهیه یک عکس خوب عنوان شده است به شکلی کاملاً گیرا و قابل درک و با ارائه عکسهای جدید، به گونه ای راه عکاسان را برای دستیابی به نکات آرتگونه هموار ساخته است. در بخشهای زیادی از این کتاب به مطالب مهمی پرداخته شده است که یا برای نخستین بار مورد بررسی و کاوش قرار گرفته و یا آنکه به صورت علمی و با حذف اطالاعات غلط موجود در عکاسی با رویکردی علمی مطالب عکاسی مورد تحلیل و آموزش قرار گرفته است. مضاف بر این موضوعات ذکر شده در این کتاب برای نخستین بار کلیه ژانرهای عکاسی طبقه بندی شده و همچنین برای اولین بار ارائه عکس در مجامع علمی و هنری به صورت یک شیوه نامه به نگارش درآمده و به همین سبب خوانش این موضوعات برای تمام عکاسان بسیار سودمند خواهد بود.
در کتاب آموزش عکاسی۲۰۲۲ برای نخستین بار تلاش شده است تا ابتدا قبل از آنکه خواننده را با دوربین آشنا سازد، ایشان را با شیوه های پدیدآمدن یک عکس خوب همراه ساخته و در ابتدا وی را با عنوانهای عکاسی، اهمیت عکاسی، نگاه عکاسانه و بسیاری از المانهای هنری آشنا سازد. بر همین اساس خوانندگان حتی قبل از آموزش به مرتبه ای از نگاه خلاق و هوشیار رسیده اند که می توانند مباحث افزارمندی را در عکاس شدن خود پیدا نموده و به راحتی این مطالب را برای خود حل نموده و ساده نمایند.
کتاب آموزش عکاسی۲۰۲۲ هم اکنون در دانشگاههای معتبر ایران مانند دانشگاه سوره، فرهنگ و هنر و همچنین دانشگاه نیما محمودآباد در مقاطع کاردانی، کارشناسی و کارشناسی ارشد تدریس می گردد و نیز این کتاب می تواند برای دانش بیشتر عکاسان برای ارائه پروژه های فنی و امتحانات فنی و حرفه ای و از جمله امتحان فنی کمیسیون اتحادیه عکاسان کاربرد داشته باشد و مورد استفاده قرار گیرد.
علاقه مندان و دانشجویان رشته عکاسی می توانند برای خرید این کتاب آموزشی به کلیه کتاب فروشیها مراجعه نموده و یا نام کتاب را در گوگل جستجو نمایند. همچنین می توانند با تلفن ۰۲۱۷۷۹۸۴۳۸۱ تماس حاصل فرمایند.
خرید کتاب از طریق لینک زیر
https://basalam.com/honar_radical_falsafeh/product/3502439?ref=eyxMn
خرید کتاب آموزش عکاسی در سایت باسلام و یا تماس با تلفن مستقیم ۰۲۱۷۷۹۸۴۳۸۱
